Św. Jozafat Kuncewicz, biskup i męczennik

Kościół katolicki obchodzi 12 listopada uroczystość św. Jozafata Kuncewicza, biskupa i męczennika. Św. Jozafat poniósł śmierć męczeńską z rąk prawosławnej ludności, która wbiła mu topór w głowę, gdy ten nie chciał zerwać unii z Rzymem.

Jan przyszedł na świat w roku 1580 we Włodzimierzu Wołyńskim, ówczas na Litwie, dzisiaj na Ukrainie. Był pochodzenia mieszczańskiego. Rodzice wysłali go do Wilna, aby tam nauczył się zawodu kupca.

W 1596r. została zawarta Unia Brzeska. Jan Kuncewicz był jej zwolennikiem. W Wilnie poczuł powołanie kapłańskie. W nauce pomagali mu jezuici. To za ich radą wstąpił do zakonu bazylianów w 1604 r. W 1609 r. otrzymał święcenia kapłańskie w obrządku unickim. Jego imieniem zakonnym było imię Jozafata. Praca duszpasterska kapłana doprowadziła na Wileńszczyźnie do przejścia na stronę unii wielu prawosławnych.

Już w wieku 38 lat został Arcybiskupem Połocka. Tam bardziej niż pasterstwem zajął się działalnością misyjną. Prowadził bardzo skromne, surowe i pobożne życie. Działalność misyjna budziła ogromne przeciwy ze strony prawosławnych. Kiedy biskup wrócił w 1621r. z sejmu w Warszawie w mieście doszło do zamieszek. Jednak nie te były najgorsze.

W 1623 r. arcybiskup wyszedł ze swojego mieszkania do demonstrującej i agresywnej ludności prawosławnej. Kiedy odmówił zerwania unii został brutalnie zamordowany przez wbicie topora w głowę. Następnie jego ciało po zbezczeszczeniu wrzucono do Dźwiny. Stało się to 12 listopada 1623 r. Arcybiskup miał 43 lata. Wbrew oczekiwaniom śmierć męczeńska Arcybiskupa spowodowała umocnienie się grekokatolików w unii i rozszerzanie się jej.

Beatyfikacja odbyła się już 20 lat po śmierci, w 1643r. Kanonizacja miała miejsce w 1867r. Arcybiskup Kuncewicz jest patronem diecezji siedleckiej, drohiczyńskiej, zakonu bazylianów, Rusi, Litwy, Wilna. Jego atrybutami są topór w głowie, wschodnie szaty biskupie i gałązka oliwna.

Relikwie świętego przebyły długą drogę. W miarę rozszerzania się wpływów prawosławia relikwie przenoszono z miasta do miasta. Do Połocka wróciły w 1667r. Chcąc uchronić je przed profanacją umieszczono je w 1706r. w kaplicy zamku Radziwiłłów w Białej Podlaskiej. Po kanonizacji władze carskie zażądały ukrycia relikwii w podziemu świątyni bazyliańskiej. Podczas I Wojny Światowej, w 1916r., przeniesiono je do kościoła bazylianów św. Barbary w Wiedniu. Ostateczne miejsce ich spoczynku to Bazylika św. Piotra w Rzymie. Szczątki Arcybiskupa spoczywają od 1949 r. tam, gdzie szczątki Papieży, z którymi za wszelką cenę chciał utrzymać unię.