Co nowego w eucharystii?

W uroczystość Wielkiego Czwartku, 8 kwietnia br., Watykan zamierza opublikować nowy dokument poświęcony liturgii. Dokument ten nie jest jednak, jak podało wiele agencji informacyjnych, korektą błędów, jakie powstały z winy reformy liturgii dokonanej podczas Soboru Watykańskiego II, lecz odwołaniem do oryginalnego ducha soboru wyrażonego przez jego twórców. 

Nowy dokument liturgiczny, który osobiście autoryzował papież Jan Paweł II, zostanie przedstawiony w formie norm prawnych regulujących życie liturgiczne w Kościele katolickim na całym świecie. Jak informują watykańscy specjaliści ds. kultu Bożego tekst ten jest prawną konsekwencją ubiegłorocznej encykliki Jana Pawła II poświęconej eucharystii.

Tekst dokumentu został sporządzony już we wrześniu 2003 roku w języku łacińskim. Jednak znalazło się w nim kilka fragmentów, z których zrezygnowano w wersji ostatecznej i normatywnej dla całego Kościoła. Jego pierwowzór przewidywał bowiem zakaz udzielania komunii św. pod dwoma postaciami oraz wykluczał możliwość angażowania osób płci żeńskiej z jakiejkolwiek formy służby ołtarzowej (ministrantki i szafarki najświętszego sakramentu). Jednak po ostrej i  bezkompromisowej reakcji biskupów z krajów anglojęzycznych, Watykan ustąpił w tych sprawach ze swoich pierwotnych zamierzeń.

Kuria rzymska, odpowiedzialna za przygotowanie dokumentu, kilkakrotnie spotkała się podczas prac redakcyjnych z silnym lobby episkopatów krajowych, stojących w ostrej opozycji wobec niektórych sformułowań wyrażonych w nowych rozporządzeniach regulujących życie liturgiczne Kościoła. Biskupom udało się wywrzeć nacisk na autorach, aby dokonali poprawek w niektórych przepisach, ich zdaniem nie korespondujących z rzeczywistością doktrynalną i potrzebami liturgicznymi Kościoła. Część z nich - zdaniem biskupów amerykańskich - było bowiem mocno kontrowersyjnych.

Obecna forma nowego dokumentu o liturgii, jak uważają biskupi, w pełni wyraża idee Soboru Watykańskiego II. Normalizuje on oraz nakłada restrykcje na te elementy liturgiczne, które zostały wypaczone przez nieodpowiedzialnych biskupów i księży w okresie posoborowym. Ich utrwalenie groziło znacznym odejściem od pierwotnego ducha reformy liturgicznej reprezentowanego przez ojców soboru ponad 40 lat temu.

Sobór Watykański II udzielił biskupom diecezjalnym prawa autoryzacji oraz adaptowania liturgii eucharystycznej do potrzeb Kościołów lokalnych. Nie przewidziano jednak wówczas, że w niektórych miejscach może to doprowadzić do wynaturzeń, które z czasem mogłyby stać się zaprzeczeniem głównych idei liturgicznych wyrażonych przez sobór. Nowy dokument watykański nie odbiera wprawdzie biskupom tego prawa, jednak zobowiązuje ich do pełnego respektowania pewnych norm ogólnych, których nie można przekraczać.

Nowe normy liturgiczne przewidują stosowanie kar wobec tych biskupów i księży, którzy nie respektują ustalonych zasad. W pierwszym rzędzie kary mają być stosowane wobec tych księży, którzy udzielają komunii św. protestantom nie wierzącym w realną obecność Chrystusa w sakramencie eucharystii. Kary dyscyplinarne przewidziane są również wobec tych kapłanów, którzy zmieniają tekst liturgiczny podczas odprawiania mszy św. Odpowiedzialnymi za eliminację tych dwóch nadużyć eucharystycznych będą biskupi diecezjalni. W takiej sytuacji ordynariusz będzie zobowiązany upomnieć po ojcowsku, lecz  w formie pisemnej  kapłana winnego nadużycia, a gdy to nie przyniesie poprawy, biskup będzie musiał zastosować przewidzianą karę.

Nowa norma liturgiczna utrzymała - mimo interwencji wielu biskupów - zdanie, które mówi, że katolicy będą mogli przyjmować komunię św. pod dwiema postaciami tylko podczas „specjalnych okazji”, które oznaczają w praktyce niedzielne msze święte, msze ślubne, pogrzebowe itp. W ten sposób Watykan chce uwrażliwić wiernych na tę prawdę, że Kościół katolicki wierzy, iż Chrystus jest prawdziwie, realnie i cały obecny - z krwią i ciałem - także w komunii udzielanej tylko w formie hostii.

Biskupi diecezjalni - według nowych reguł - będą także zobowiązani sporządzić diecezjalne listy kobiet i dziewcząt służących przy ołtarzu podczas eucharystii. Ordynariusze będą osobiście odpowiedzialni za ich właściwe przygotowanie i wprowadzenie. Do tej pory obowiązek ten ciążył tylko na proboszczach. Stolica Apostolska - jak czytamy w dokumencie - nie wymaga jednak, aby każda diecezja posiadała osoby płci żeńskiej w służbie ołtarza.

Inne postanowienie, które obejmuje nowa reguła liturgiczna, dotyczy klękania podczas przyjmowania komunii św. W tym przypadku do odpowiedzialności dyscyplinarnej mają być pociągnięci ci księża, którzy odmówią udzielenia komunii św. osobom pragnącym przyjąć komunię św. w pozycji klęczącej.

W chwili obecnej trwają jeszcze prace nad tłumaczeniem tekstu nowego watykańskiego dokumentu z języka łacińskiego na języki narodowe. Tłumaczenia te mają być autoryzowane przez kurię rzymską, zaś cały dokument podpisze prefekt Kongregacji ds. Nauki Wiary kardynał Joseph Ratzinger oraz prefekt Kongregacji ds. Kultu Bożego kardynał Francis Arinze.

The Catholic Herald